Binnen ons belastingstelsel voor particulieren, de inkomstenbelasting, spelen aftrekposten een belangrijke rol. Met aftrekposten kun je namelijk je totaal te belasten inkomen verlagen en daardoor betaal je minder belasting. We leggen het in dit artikel uit, samen met een zeer versimpelde uitleg over het belastingstel.

Ons belastingstelsel in een notendop

Het Nederlandse belastingstelsel is een tamelijk complex stelsel dat bestaat uit velerlei soorten belastingen, toeslagen en aftrekposten die voldoende geld voor de schatkist moeten opleveren om de noodzakelijke investeringen in het land te kunnen doen. Tegelijkertijd is het belastingstelsel zo ingericht dat de belastingdruk en bestedingsruimte enigszins evenwichtig wordt verdeeld over degene die wat meer te besteden hebben en degene die wat minder te besteden hebben. Tevens wordt er onderscheid gemaakt tussen belasting voor particulieren en belasting voor bedrijven en organisaties. Dat wordt elk op een aparte manier door de Belastingdienst afgehandeld. In dit artikel richten we ons uitsluitend op de belastingen en aftrekposten voor particulieren.

Belastingen voor particulieren

In Nederland betaal je als particulier belasting aan drie niveaus van overheden: De Rijksoverheid, de provincies en de gemeente waarin je woont. Grof gezegd kun je stellen dat de belastingen aan de Rijksoverheid worden geheven over je inkomen, vermogen (of bezittingen) en uitgaven of kosten terwijl de belastingen die je betaalt aan de regionale en lokale overheden meer gaan over wonen en de daarbij behorende diensten zoals drinkwater en afvalverwerking. De belastingen op regionaal niveau worden door de gemeentes zelf geïncasseerd en kunnen ook per gemeente verschillen. De belasting over inkomen, inkomstenbelasting genoemd, wordt centraal geïnd door De Belastingdienst. Je bent wettelijk verplicht om elk jaar bij de Belastingdienst aangifte te doen. Dat gebeurt aan het begin van elk jaar, berekend over het voorafgaande jaar.

Inkomstenbelasting

Elke inwoner van Nederland, ongeacht of deze persoon de Nederlandse nationaliteit heeft of een buitenlands paspoort, dient in Nederland belasting te betalen. En dat geldt ook voor mensen die in Nederland inkomen ontvangen, maar in het buitenland wonen. Bijvoorbeeld mensen die in Duitsland wonen, maar in Nederland werken of pensionado’s die een Nederlands pensioen ontvangen maar in het buitenland wonen. Deze belastingen hebben dus betrekking op inkomen en vermogen. We noemen deze soort belastingen inkomstenbelasting.

Inkomstenbelasting verdeeld in boxen

De inkomstenbelasting is op zijn beurt weer onderverdeeld in 3 verschillende categorieën, die boxen genoemd worden. Al het inkomen dat je jaarlijks binnenkrijgt uit salaris (loon), pensioenen, uitkeringen en inkomsten als freelancer (en nog enkele andere groepen) worden afgerekend in box 1. Iedereen die een belang (aandelen of opties) heeft in een onderneming van meer dan 5% rekent de revenuen daaruit (dividend of rente) af in box 2. En tenslotte worden (fictieve) inkomsten uit spaartegoeden en opbrengsten uit beleggingen afgerekend in box 3. Daaronder vallen bijvoorbeeld (maar niet uitsluitend) huurinkomsten van het verhuren van een 2e woning, rente-inkomsten van spaarrekeningen of dividenduitkeringen van aandelen die je op de beurs hebt gekocht.

Belastingtarieven

Bij elke afzonderlijke box reken je het berekende belastbare inkomen af tegen een bepaald tarief (percentage) dat veelal afhankelijk is van de hoogte van de berekende inkomsten. Hoe hoger de inkomsten in een box, hoe hoger vaak het tarief dat je afrekent. En dat laatste is relevant voor de aftrekposten die we hieronder gaan behandelen.

Aftrekposten verlagen het belastbare inkomen

Het inkomen waarover je per afzonderlijke box belasting betaalt wordt niet uitsluitend berekend door alle in die box vallende inkomsten bij elkaar op te tellen. Er zijn namelijk ook kosten of investeringen die je mag aftrekken van die opgetelde inkomsten. Dat noemen we aftrekposten. De som van het totale inkomen per box minus de som van alle aftrekposten per box bepaalt het zogenaamde belastbare inkomen in die specifieke box. En daarover betaal je dan een percentage belasting, dat hoger wordt naar mate het belastbare inkomen hoger is (dat noemen we schijven). Het is dus interessant om, binnen de mogelijkheden die de wet daarvoor biedt, zo hoog mogelijke aftrekposten te hebben. Deze verminderen namelijk je belastbare inkomen en dus de belasting die je moet betalen.

Je uiteindelijk te betalen inkomstenbelasting is de som van de belastingen van de boxen 1,2 en 3 bij elkaar opgeteld.

De belangrijkste aftrekposten

Hypotheekrente en andere rente aftrek

Waarschijnlijk de meest bekende aftrekpost, die ook geregeld het nieuws haalt, is de hypotheekrente die je mag aftrekken. Kort gezegd betekent het dat de rente die je jaarlijks betaalt over je hypothecaire lening als kostenpost mag aftrekken van je inkomen in box 1. Ook de rente die je betaalt over een persoonlijke lening, een consumptief krediet zoals je dat bij bijvoorbeeld Becam kunt afsluiten, mag je van je inkomsten in box 1 aftrekken. Voorwaarde is wel dat deze lening was bedoeld voor het verduurzamen of verbouwen van je woning.

Zorgkosten en medische hulpmiddelen

Kosten die je maakt voor medische zorg en die niet worden vergoed door je (aanvullende) zorgverzekering en niet binnen het eigen risico vallen, mag je aftrekken van je inkomen in box 1. Als voorbeelden kun je denken aan kosten voor de tandarts of bijvoorbeeld een fysiotherapeut. Ook de kosten voor medische hulpmiddelen, zoals steunzolen, een geleidehond of gehoorapparaat die je zelf hebt betaald zijn aftrekbaar. Verschillende medische hulpmiddelen geldt dit niet voor, dus check het per uitgave.

Reiskosten van en naar werk

Reiskosten die je maakt voor reizen naar en van je werk met het openbaar vervoer die niet door je werkgever worden vergoed kun je eveneens aftrekken van je inkomsten in box 1.

Overige aftrekposten

Naast deze drie meest voorkomende aftrekposten zijn er nog enkele andere aftrekposten. Dat zijn voor bijvoorbeeld giften aan goede doelen en ten behoeve van de verhuur van een woning. Daarvoor gelden specifieke eisen die je op de site van de belastingdienst kunt vinden.

Deze gesimplificeerde uitleg over het belastingstelsel en de aftrekposten daarbinnen werd je aangeboden door Becam.