WAO betekent Wet op Arbeidsongeschiktheid en dit is een uitkering die je voor 1 januari 2004 kreeg als sprake was van een ziekte of een handicap. De wet werd in 1966 ingesteld in on land en dat voor werknemers die langdurig ziek of gehandicapt zijn en niet meer helemaal in het onderhoud kunnen voorzien. De WAO werd per 2005 overgedragen door de Wia. Dit had vooral met bezuinigingen te maken op de sociale zekerheid. Steeds meer werkgevers stopten personeel dat boventallig was namelijk in de riante WAO regeling die er toen was en lieten de WW-uitkering voor werkloosheid links liggen. Het noopte de overheid om in te grijpen en van de royale WAO bleef weinig over. De Wia is er slechts een uitgeklede versie van.
WAO betekenis
De WAO werd in 2005 opgevolgd door de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen, de Wia. De WAO doet allen nog opgeld voor mensen die al WAO ontvangen. Zeker in de periode van 1990 tot 2004 is de WAO diverse keren aangepast. De keuringsregels werden aangescherpt en vanaf oktober 2004 werden mensen eenmalig herkeurd. Op die manier verloren veel mensen hun WAO of een deel ervan. De WAO gold niet voor zelfstandig ondernemers, daarvoor was de WAZ van kracht. Uitvoeringsinstantie van de WAO is het UWV.
Wanneer heb je recht op een WAO uitkering?
Je had recht op een tijdelijke loondervingsuitkering voor mensen onder de 33 jaar, deze WAO duurde minimaal een half jaar en maximaal zes jaar. Dit was afhankelijk van de leeftijd waarop iemand arbeidsongeschikt was geraakt en daarom zijn werk niet kon doen. De hoogte van de WAO is afhankelijk van de WAO periode. De eerste periode duurt maximaal zes jaar, vervolgens ga je een tweede periode in. In die tweede periode ligt de uitkering lager. Gedurende de eerste zes jaar is de hoogte van de WAO gebaseerd op het inkomen dat je voor de WAO genoot en het inkomen dat je niet meer kunt verdienen. Het verschil tussen deze twee grootheden bepaalt hoeveel procent van je vorige genoten salaris je krijgt.
Je houdt WAO als er aan de situatie verder niets verandert
Je houdt WAO als de situatie niet aan verandering onderhevig is. De WAO stopt op het moment dat de AOW leeftijd bereikt is, een leeftijd die voor 2021 is bepaald op 66 jaar en vier maanden. De hoogte van de uitkering kan wel veranderen. Zoals gesteld gaat na zes jaar de vervolgperiode in. De uitkering ligt dan in alle gevallen op een lager niveau. Ligt de leeftijd op de eerste dag van de WAO tot en met 32 jaar dan krijg je na zes jaar meteen een vervolguitkering, ligt de leeftijd tussen de 33 en 37 jaar dan geldt dat voor een half jaar, tussen 38-42 jaar is dat een jaar, tussen 43 en 47 jaar ligt het op 1,5 jaar. In de leeftijd tussen de 48 en 52 jaar is dat twee jaar, van 53 tot 57 jaar is dat drie jaar en vanaf 58 jaar geldt een nieuwe WAO periode van zes jaar.
WAO; je hebt rechten en je hebt zeker ook plichten
Geniet je een WAO uitkering, dan krijg je dit uitbetaald rond de 23e van elke maand. Je krijgt in de maand mei ook gewoon vakantiegeld. Heb je WAO dan heb je behalve rechten ook een aantal plichten. Heb je naast de WAO nog andere inkomsten uit werk of loondienst of zelfstandige, heb je soms en kleinere opdracht of werk je tegen betaling, is er sprake van huurtoeslag, alimentatie of kinderbijslag dan zijn dit inkomsten die je op moet geven. Daarnaast ben je verplicht steeds de juiste informatie door te geven aan het UWV, geef je tijdig wijzigingen door en dat geldt ook als je vrijwilligerswerk doet. Ben je op vakantie of ben je in het buitenland dan dient het UWV op de hoogte te zijn. Voorts dien je over een geldige ID te beschikken, en kom je de gemaakte afspraken met het UWV na. Je werkt ook mee aan onderzoeken en aan eventueel re-integratie. Doe je dat niet dan kan dat gevolgen hebben voor de uitkering.
Wanneer is de uitbetaling van de WAO?
Het UWV kan je als je een WAO geniet altijd oproepen voor een herkeuring, ook wel herbeoordeling genoemd. Ze onderzoeken dan de mate van arbeidsongeschiktheid. Het UWV controleert dan dus of je nog recht hebt op een WAO. Aan de herkeuring kunnen verschillend redenen ten grondslag liggen. Het kan zijn dat het UWV denkt dat je gezondheidssituatie verbeterd is of dat je zelf aangeeft dat de situatie veranderd is. Dit kan ook zijn als je werkt en meer gaat verdienen of als de regels veranderen. Tijdens een herkeuring bekijkt een verzekeringsarts of de gezondheid, de klachten en wat je nog wel en niet kunt doen. De arts bekijkt de functionele mogelijkheden, het persoonlijk functioneren en het sociaal functioneren. Ook het dynamisch handelen en statisch handelen komt aan de orde. De uitbetaling van de WAO gebeurt doorgaans ronde de 23e van de maand. In de maand mei krijg je ook gewoon vakantiegeld.
Herkeuring WAO tot welke leeftijd
In beginsel houdt jij je WAO uitkering als er niets aan de situatie verandert en als dat dus de uitslag is van de herkeuring. De WAO stopt wel als de AOW leeftijd bereikt is, nu nog een leeftijd van 66 jaar en vier maanden. In 2019 was dat nog 66 jaar en acht maanden overigens. Zoals gesteld kan de hoogte wel veranderen en gaat na zes jaar een vervolgperiode in. Tenslotte; in 2004 ging de WAO op de schop en dat niet zonder slag of stoot. Het ingevoerde claim beoordelings- en borgingssysteem werd zo bleek later vaak oneigenlijk toegepast en de arts van het UWV werd gevraagd streng te keuren. Artsen voerden ook minder urenbeperkingen door. Zo werden ineens veel meer mensen toch geschikt geacht om te werken. Van de ineens goedgekeurde WAO’ers vond slechts een beperkt percentage een baan. Overigens gold de WAZ voor ondernemers, en daarvoor golden zo ongeveer dezelfde regels als voor de WAO. Mensen die jonger waren dan achttien jaar kregen destijds overigens nog een Wajong uitkering.
